Lieve Pa,

Tijdens de verhuizing van je vertrouwde plek naar Gravenstate in Denekamp, kwam ik in een oude doos vele oude foto’s, kaarten en bidprentjes tegen. Zo ook het bidprentje van je moeder, die 10 weken na jouw geboorte overleed.

Toen je in 1925 geboren werd was je niet groter dan een kleine turf, vertelde je ons altijd. Na het overlijden van je moeder werd je opgevoed door je opa in Vasse en zijn tweede vrouw. Je stiefgrootmoeder was een streng gelovige vrouw, met een heel warm hart. Zo heeft ze je meegegeven dat liefde voor de medemens heel belangrijk is in het leven. Je vertelde mij wel eens hoe zij aan het eind van de oorlog een uitgeputte jonge Duitser, die op terugtocht naar huis was, te eten gaf. Toen ze de afkeurende blik in de ogen van haar kinderen zag, zei ze:  “Het zal je kind maar zijn!” Haar wijze woorden: “doot good want het geet oe d’r altied weer noar”, gaf jij weer aan ons door.

De oorlog heeft op jou diepe indruk gemaakt. In die oude doos kwam ik ook foto’s van vrijheidsstrijders tegen en veel foto’s van Bart en Corry, de evacués. In onze kindertijd nam je mijn broer Jos en mij in de vakanties mee om die twee te bezoeken. Buitenlandse reizen vond je niet zo nodig, maar één keer kwam het er toch bijna van. Weet je nog pa? We pakten de verkeerde trein en kwamen op de veemarkt in Zwolle terecht, in plaats van in Wageningen! Wat hebben we daar later om gelachen. En weet je nog toen we naar Bart in Heiloo gingen en hij ons meenam naar Egmond aan zee? Voor de eerste keer aan zee, wat een feest! Je nam ons mee naar de oorlogsgraven in Oosterbeek en Rhenen en leerde ons dat leven in vrijheid niet zo vanzelfsprekend is. Iets wat jij aan den lijve hebt ondervonden, toen je in 1944 voor de SS‘ers moest vluchten.

Een foto van de triplexfabriek Kuiper in Tubbergen, waar je jaren gewerkt hebt, zat ook nog in de doos. Je werkte om ervoor te zorgen dat je gezin het goed had. Nou pa, daar ben je in geslaagd! Maar als je iets voor anderen kon doen, deed je dat ook. Half Reutum liet zijn bonen groeien aan de boonstokken die jij op de fiets meebracht van je werk. En wanneer iemand iets nodig had, wisten ze je ook wel te vinden. Je was creatief, bewaarde alles en wist van alles iets te maken.

Och en dan die oude foto’s van jou op je DKW-motor. Een auto hebben we nooit gehad, maar die heb ik ook niet gemist in mijn kinderjaren. Want je nam ons gewoon mee op de motor of brommer. Een rondje Uelsen, waar ik in de kledingwinkel uren voor de spiegel stond te draaien en jij een goedkeurende blik gaf als de broek of jas goed zat. Of naar Weerselo, voor een wedstrijd ijsjes eten met mijn broer Jos. Zo wist jij van elk ritje iets bijzonders te maken.  

In de oude doos vond ik ook jullie trouwkaart. Wat hield je veel van mama! Jullie voelden en vulden elkaar zo goed aan! Waar jij was, was ma en waar ma was, was jij. Toen jij met de VUT ging, zorgde jij dat ’s morgens de koffie klaar was, zodat ma lekker kon uitslapen. De koffie is klaar, riep je dan naar boven. Bij het ouder worden verhuisden jullie van Reutum naar een seniorenwoning in Albergen, dichtbij Jos. Met mama bezocht je Auschwitz. Nog nooit hadden jullie een dag niet met elkaar gesproken, maar Auschwitz maakte zo’n indruk dat het je niet lukte om een woord te wisselen met ma.

48 Jaar waren jullie samen toen mama alvleesklierkanker kreeg. Binnen een paar weken was het samenzijn weg. Maar het is fijn om te weten dat jullie zo hebben genoten van het samen fietsen, de kop koffie met gebak of even lekker eten onderweg.  Zo knap pa, hoe jij de draad weer oppakte toen mama was overleden. “Ik mot d’r nog maar wat van maken, maar ’n glans is d’r of”, zei je.

En toen opeens kreeg je tot onze grote schrik een hersenbloeding. We dachten dat je niet meer zou kunnen fietsen. Maar je krabbelde weer op en enkele weken later vertelde je met pretoogjes dat je naar Ootmarsum was gefietst. Tja, moest ik nu boos zijn of blij? Iedere winter dachten wij “zou het pa nog weer lukken om te fietsen?” Het werd steeds moeilijker, vooral het op- en afstappen. Het was voor jou niet eenvoudig om toe te geven dat het fietsen moeilijk werd en we wilden jou de fiets ook niet afnemen. Stiekem hoopte ik dat je toe zou geven dat het niet meer lukte. En gelukkig gebeurde dat ook.

Toen je niet meer kon fietsen werd je gezondheid ook al gauw minder, zowel geestelijk als lichamelijk. Ik zette op een gegeven moment een rollator voor je klaar in de hal, daar wou jij niets van weten. Maar toen Jos na een herseninfarct weer thuis was, wist je niet hoe gauw je bij hem moest komen. En jawel, toen vond je de rollator toch wel een uitkomst!

Afgelopen winter heb je waarschijnlijk weer een hersenbloeding gehad. Je stem was opeens weg en slikken ging moeilijk. Het werd steeds moeilijker alleen thuis, want hoe zat het ook alweer met de verwarming en de tv…  Jos is rolstoelgebonden en kon niet meer even langs komen.

We beseften dat we op zoek moesten naar een ander (t)huis voor jou. Dagelijks reed ik op en neer van De Lutte naar Albergen. “ Wat moj toch een racen doan veur mie”, zei je dan. Maar ik deed het met liefde pa, zoals jij en ma altijd met alle liefde voor ons hebben gezorgd!  Ik ben dan ook blij en opgelucht, dat we een goed en warm (t)huis voor je hebben gevonden bij Gravenstate, aan de Gravenallee. Vroeger nam je ons achterop de fiets mee ernaar toe, om moeders nicht zuster Josefien te bezoeken.

En die foto’s, kaarten en bidprentjes uit de oude doos, daarvan heb ik voor vaderdag voor jou een levensboek gemaakt. Zo kunnen we samen met de kinderen en kleinkinderen al die mooie herinneringen voor je levendig houden.